Nguồn tư liệu Hán dịch, Phật giáo Bắc truyền có 4 bộ A-hàm (Āgama) “Kinh Trường A-hàm” 《長阿含 經》 “Kinh Trung A-hàm” 《中阿含經》 “Kinh Tạp A-hàm” 《雜阿含經》 và “Kinh Tăng Nhất A-hàm”《增一阿含經》, tương đương với Kinh điển Nam truyền là “Kinh Trường bộ” (Dīgha Nikāya), “Kinh Trung bộ” (Majjhima Nikāya), “Kinh Tương Ưng bộ” (Samyutta Nikāya), và “Kinh Tăng Chi bộ” (Anguttara Nikāya). Ngoài ra, Phật giáo Nam truyền còn có một bộ nữa là: “Kinh Tiểu Bộ” (Khuddaka nikāya), tương đương với nguồn tư liệu Hán dịch là “Kinh Bổn Sanh” 《本生》và “Bổn Sự” 《本事》với nội dung là những câu chuyện tiền thân của Phật Thích Ca Mâu Ni trong quá khứ. Thế nhưng, Phật giáo Bắc truyền không xếp hai kinh này vào bộ A-hàm, cho nên Phật giáo Bắc truyền chỉ có 4 bộ A-hàm, ngược lại Phật giáo Nam truyền có đến 5 bộ Nikāya (pannaca-nikāya) . Lý do tại sao, đây là vấn đề khá thú vị cho người làm công việc nghiên cứu các bộ phái ở Ấn Độ.
Như chúng ta biết, bản Hán dịch “Kinh Tạp A-hàm” là một trong 4 bộ A-hàm, do Ngài Cầu Na Bạt Đà La (Guabhadra) dịch, chia làm 50 quyển, có tất cả là 1.362 kinh, được biên tập vào quyển thứ 2 của bộ “Đại Chính Tân Tu Đại Tạng Kinh”. Hòa Thượng Ấn Thuận (印順1906~2005) căn cứ lời đề xuất của học giả Lữ Trưng (呂澂) đã căn cứ tác phẩm “Du Già Sư Địa Luận” (《瑜伽師地論》) biên tập thành một bộ mới gọi là “Tạp A-hàm Kinh Luận Hội biên” (《雜阿含經論會編》), 3 tập gồm 13.412 kinh. Ngoài bản dịch của Ngài Cầu Na Bạt Đà La còn một dịch bản khác nữa với tựa đề “Biệt dịch Tạp A-hàm” 16 quyển, 364 kinh, không biết dịch giả ai.
Bản Hán dịch của Cầu Na Bạt Đà La, trước đây đã được Hòa thượng Thích Thiện Siêu và Hòa thượng Thích Thanh Từ dịch sang Việt văn, cũng đã được Viện Nghiên Cứu Phật Học Việt Nam ấn hành. Ngoài bản dịch Việt ngữ này còn có bản dịch của Thượng tọa Thích Đức Thắng với sự hiệu đính và chú thích của Thượng tọa Thích Tuệ Sỹ, hiện đã được Hội Văn hóa Giáo dục Linh Sơn Đài Bắc xuất bản, cũng được đăng tải trên trang Websites:www.quangduc.com. Có thể nói đây là bản dịch hoàn chỉnh, nhất là phần chú thích khá công phu của TT. Tuệ Sỹ, Ngài đã dày công so sánh và đối chiếu với bản Pāli, khiến người đọc rõ ràng hơn, đồng thời nó cũng giúp cho giới nghiên cứu, dễ dàng so đối chiếu giữa hai nguồn tư liệu khác nhau.
Tác phẩm “Những Vấn Đề Cốt Lõi Trong Kinh Tạp A-hàm” mà độc giả đang cầm trên tay là những vấn đề then chốt được ghi lại trong kinh này, hay nói một cách chính xác hơn là những sự kiện xảy ra từ khi đức Phật thành đạo cho đến khi kiết tập kinh này, thậm chí có những kinh với nội dung ghi lại những sự kiện xuất hiện rất muộn về sau, vào thời vua A Dục hoặc sau đó nhưng cũng được biên tập vào kinh này. Điều đó gợi ý cho chúng ta hiểu rằng, không phải bất cứ điều gì được ghi trong kinh, đều cho là Phật nói, Phật dạy.
Thật ra, tác phẩm này là bản ghi nhớ mang tính cá nhân, trong thời gian nghiên cứu các kinh điển A-hàm. Với mục đích vì để nắm rõ từng sự kiện lịch sử, nguồn gốc và sự phát sinh của nó như thế nào và nó có liên hệ gì trong quá trình diễn biến của lịch sử tư tưởng Phật giáo Ấn Độ. Theo tôi, bản ghi nhớ này đã giúp cho tôi khá nhiều trong lãnh vực tìm hiểu Phật giáo Ấn Độ, nó đã lý giải những hoài nghi của tôi trong suốt thời gian qua, đồng thời cũng chính nó là chìa khóa cho tôi khám phá một số vấn đề Phật học khá lý thú như tôi đã xuất bản cũng như chưa xuất bản.
Vì là bản ghi nhớ cho việc nghiên cứu của cá nhân, cho nên nội dung biên soạn của nó cũng mang tính cá nhân, do vậy không sao tránh khỏi sự khiếm khuyết, mong độc giả chỉ điểm, để lần tái bản hoàn chỉnh hơn. Ở đây, có một điều mà soạn giả muốn độc giả lưu ý, các chủ đề được in đậm trong tác phẩm này là những ý kiến riêng của soạn giả, phần còn lại tất cả là nội dung được trích dẫn từ “Kinh Tạp A-hàm” do Thượng tọa Đức Thắng dịch sang Việt ngữ, đăng tải trên trang Websites quangduc.com.
Tác phẩm này ra đời, vì mục đích giúp cho các Tăng, Ni sinh đang theo học các khoa Phật học, cũng như Phật tử có nhu cầu tìm hiểu Phật học khỏi mất thời gian tra cứu.
Đài Bắc, ngày 16/12/2006
Kính bút
Thích Hạnh Bình
Bản file gốc Kinh Tạp A Hàm
